استخراج ابری یا Cloud Mining از اصطلاحاتی‌ست که این روزها بین علاقه‌مندان به اقتصاد بسیار رایج شده است. اما برای درک کامل آن بهتر است اطلاعاتی دربارۀ نحوه کار ارز دیجیتال داشته باشید.
هر چند بد نیست بدانید که برای استخراج بیت کوین، لزوما به دانش کاملی از مکانیزم پیچیدۀ آن نیاز نخواهید داشت؛ مثل اینکه شما هر روز از اینترنت استفاده می‌کنید، بدون اینکه نیاز باشد از نحوۀ کار آن در پشت پرده، اطلاعات خاصی داشته باشید.
ارز دیجیتال که عموما آن را با اولین و رایج‌ترین نمونه‌اش (یعنی بیت کوین) می‌شناسیم، برای اولین بار در سال ۲۰۰۹ با یک مقاله به دنیا معرفی شد.
ساتوشی ناکاموتو (Satoshi Nakamoto)، نویسندۀ مرموز و ناشناختۀ این مقاله، به دنبال راهی برای ساخت یک واحد پولی یا ارز غیرمتمرکز و بدون پشتوانه بود. او با نبوغی بنا شده بر پایۀ علم ریاضیات روشی را ابداع کرد که در آن افراد می‌توانند بدون نیاز به یک مؤسسۀ واسط دولتی یا غیر دولتی با یکدیگر معامله کنند.
مسلما این جمله آنگونه که باید، اهمیت بیت کوین یا هر ارز دیجیتال دیگری را بیان نمی‌کند. به همین خاطر برای روشن کردن شگفتی این ایده، بد نیست که سری به تاریخچۀ معاملات و مفهوم پول بزنیم.
آنچه باید قبل از آشنایی با استخراج ابری بدانید
همانطور که می‌دانید، پیش از اختراع پول تنها روش ممکن معامله، مبادلۀ کالا با کالا بود. اما قطعا تابه‌حال شما هم با این سوال روبرو شده‌اید که چه کسی معین می‌کرد که مثلا برای خرید ۱۰ کیلو گندم باید چند کیلو برنج به فروشنده داده شود؟
این مسالۀ یکی از مشکلات متعدد مبادلۀ کالا با کالا بود.
تازه این ابتدای ماجرا بود. تصور کنید برای یک سفر طولانی مدت، هر شخص چقدر کالا به‌جای پول باید با خود حمل می‌کرد تا مبادا در طول مسیر توان معامله نداشته باشد. همۀ این‌ها سبب شد تا مردم آن زمان (یا حداقل باهوش‌تر‌هایشان) به فکر پیدا کردن راه‌حلی بهتر بیافتند: یک ارز واحد.
البته این چاره‌اندیشی به‌سرعت به اختراع پول ختم نشد و فرایندی طولانی از آزمون و خطاها را پیمود تا به انتهای راه برسد.
در طول این فرایند، سکه‌ها، پول کاغذی و بانک‌ها به‌وجود آمدند. اما همچون هر روش دیگری، بانکداری و وجود یک واحد ارزی ثابت نیز ایدۀ بی‌نقصی از آب در نیامد.
شاید برای مردمان قرون پیش، ایدۀ اینکه بتوانند با یک کاغذ که مثل هر کاغذ دیگری‌ست معامله کنند، اساساً مسخره به نظر می‌آمد. اما با این وجود، اسکناس بخش لاینفکی از تاریخ مدرن را تشکیل داده است؛ تنها به این دلیل که قدرتی پشتیبان آن است و ما به استناد حرف او حالا این به اصطلاح علف خرس را با به ظاهر ازشمندترین کالاها معاوضه می‌کنیم.
اما خود این متمرکز بودن مشکلات فراوانی را به همراه آورد. مثلا صاحبان قدرت می‌توانستند هر چقدر می‌خواهند اسکناس چاپ کنند و این بر کسی پوشیده نیست که هر چه کالایی متعددتر باشد، ارزش آن کمتر است. این مساله، یعنی تزلزل ارزش پول، دقیقاً همان مشکلی‌ست که خالق بیت کوین به دنبال حل آن بود.
از آنجا که موضوع این مطلب استخراج ابری که یکی از روش‌های استخراج بیت کوین است، در نگارش آن فرض کرده‌ایم که خواننده با نحوه کار بیت کوین یا ارز دیجیتال آشناست. لذا تمرکزمان در ادامۀ متن را بر چیستی و چگونگی استخراج بیت کوین و مخصوصا استخراج ابری یا Cloud Mining می گذاریم.
استخراج بیت کوین (Bitcoin Mining)
بر خلاف اسکناس که تعداد آن بی‌نهایت است و دولت‌ها حتی امروزه که معاملات الکترونیک بخش اعظمی از چرخۀ اقتصادی جهان را تشکیل می‌دهد مدام در حال چاپ پول هستند، محدودیتی سخت در همان ابتدا برای تعداد بیت کوین مشخص شد و عملا بیشتر از ۲۱ میلیون بیت کوین ماین یا به اسطلاح استخراج نخواهد شد.
حالا خود استخراج بیت کوین چیست؟
ماینینگ یا استخراج در واقع تنها روش تولید بیت کوین (Bitcoin) و مهم‌تر از آن، محصول جانبی فرآیندی است که به منظور ایجاد امنیت در شبکه‌ای تا این حد غیر متمرکز و مستقل صورت می‌گیرد. استخراج بیت‌کوین با کامپیوترها و زیرساخت‌های خیلی قوی انجام می‌شود که معادلات پیچیدۀ ریاضی را حل می‌کنند.
برای شفاف‌سازی این پروسه بگذارید به مثال مورد علاقۀ تقریبا همۀ آموزش‌های ارز دیجیتال مراجعه کنیم.
در بانک‌ها آرشیوی وجود دارد به نام لِجِر (Ledger) که در آن تمام تراکنش‌های انجام شده میان افراد به ثبت می‌رسد. به عبارتی تنها چیزی که اثبات می‌کند شخصی مبلغی را دریافت یا واریز نموده، همان لجر است و اگر کسی بتواند به این آرشیو دست پیدا کند و تراکنش یک واریز میلیاردی به حساب خود را در آن ثبت کند، به همین سادگی میلیاردر می‌شود.
اما چیزی که مانع این امر می‌شود، این است که تنها مسئولان هر بانک به لجر آن بانک دسترسی دارند.
در دنیای ارز دیجیتال هم چیزی شبیه به لجر وجود دارد که تمام تراکنش‌ها در آن به ثبت می‌رسد. اما از آنجا که بیت کوین یک ارز غیر متمرکز به حساب می‌آید، هیچ مامور مشخصی برای نظارت به آن وجود ندارد و لذا باید اقداماتی جهت برقراری امنیت آن صورت گیرد.
برای توضیح راه حل پیشنهادی خالق بیت کوین که هم اکنون توسط سایر ارزهای دیجیتال نیز به کار گرفته می‌شود، به یک مثال ملموس‌تر مراجعه کرده‌ایم.
خود و سه نفر از دوستان‌تان را فرض کنید که اوقات زیادی را با هم گذرانده و مجبورید برای پرداخت هزینه‌های رستوران و سینما و… مدام بین هم پول رد و بدل کنید. قطعا بهترین راه برای به یاد داشتن هزینه‌ها، ثبت آن‌هاست که به خاطر کار کردن این مثال مجبورید روی چیزی شبیه لجر انجام‌شان دهید (یعنی هر مبلغی که شخصی باید به شخص دیگر بدهد به عنوان یک تراکنش در آن نوشته شود). حالا کیست که صحت هر تراکنش را تصدیق کند؟
قطعا راه حل شما هم باید چیزی شبیه به روش بیت کوین باشد؛ یعنی هر کدام از افراد یک نسخه از لجر که با اضافه شدن هر تراکنش به روز می‌شود را دریافت کند.
هنوز هم یک جای کار می‌لنگد. شاید یکی از افراد گروه که به لحاظ اخلاقی منعطف‌تر است، هوس کند تراکنشی که به سود خود اوست را به لجر اضافه کند. اینجاست که امضای الکترونیکی به میدان می‌آید: حالا اگر قرار است تراکنشی “صحیح” در نظر گرفته شود، باید امضای الکترونیک طرفین که غیر قابل جعل است را شامل شود. این دقیقا نمونۀ اتفاقی‌ست که در تراکنش‌های انجام شده با ارز دیجیتال رخ می‌دهد.
پس امضای الکترونیک ابزاری‌ست که به منظور اثبات صحت هر تراکنش مورد استفاده قرار می‌گیرد. اما در شبکه‌ای که روزانه در آن صدها هزار تراکنش صورت می‌گیرد، به سیستمی جامع‌تر نیاز است. اینجاست که فناوری به ظاهر عجیب و غریب بلاک چین وارد کار می‌شود.
بلاک چین چیست؟
بلاک چین در واقع یک روش ذخیره‌سازی و طبقه‌بندی داده‌هاست که برای اولین بار در فرایند ایمن‌سازی استخراج بیت کوین مورد استفاده قرار گرفت.
درک دقیق چیستی و چگونگی کار این فناوری خود نیاز به یک مقالۀ مستقل دارد و تازه به قدری پیچیده، پر از جزئیات و تخصصی‌ست که تقریبا اصلا به کار افرادی که قصد استخراج بیت کوین دارند نمی‌آید. همین بس که بدانید در حوزۀ بیت کوین، هر بلاک مجموعه‌ای از هزاران تراکنش است. یعنی به جای تنها یک لجر برای میلیون‌ها تراکنشی که با بیت‌کوین اتفاق می‌افتند، آن‌ها میان واحدهای کوچک‌تری به نام بلاک (Block) تقسیم می‌شوند. با این روش دیگر نیازی به اثبات صحت تک به تک تراکنش‌ها وجود نخواهد داشت و تنها قرار داشتن یک تراکنش در بلاک، بر صحت آن استناد خواهد کرد.
همانطور که هر تراکنش با امضای الکترونیک (ترکیبی ۲۶۵تایی به ظاهر تصادفی از صفرها و یک‌ها) مورد تایید قرار می‌گیرد، هر بلاک نیز با ترکیبی مشابه که به آن هش (Hash) می‌گویند، امضا می‌شود.
هر بلاک که شامل تعداد متغیری از تراکنش‌هاست و با تابع هش امضا شده، به منظور قرارگیری در سیستم جامع بیت کوین باید به بلاک بعدی که خود به بلاک دیگری متصل است وصل شود. به مجموعه‌ای از بلاک‌های متصل به هم بلاک چین می‌گویند.
حالا هر بلاک چطور ساخته و به دیگری متصل می‌شود؟
این جاست که فرایند استخراج بیت کوین وارد عرصه می‌شود. هش هر بلاک یا همان ترکیب ۶۴ رقمی هگزادسیمال حاصل از تابع هش در واقع خروجی معادله‌ای ست که ورودی آن نامشخص است. از آنجا که هیچ روش مشخصی برای یافتن ورودی مجهول از طریق مهندسی معکوس وجود ندارد، تنها چاره‌ای که باقی می‌ماند آزمون و خطایی ست که شانس‌تان در آن خارج از دنیای ریاضیات با واژۀ “غیرممکن” تعریف می‌شود. اینجاست که ماینرها وارد جریان شده و با کامپیوترهای پرقدرتشان در صدد یافتن پاسخ این مساله برمی‌آیند و طبیعی‌ست که هر ماینری که کامپیوتر قدرتمندتری در اختیار داشته باشد، می‌تواند در حدس ورودی معادله که به آن اثبات کار یا Proof of Work (POW) نیز می‌گویند، از بقیه ماینرها سبقت گرفته، یک بلاک به بلاک چین اضافه کرده و به ازای تلاش‌اش در راستای تصدیق صحت تراکنش‌های موجود در آن تعداد مشخصی بیت کوین به عنوان پاداش دریافت کند.
در سال ۲۰۰۹ پاداش تولید هر بلاک تازه ۵۰ عدد بیت کوین بود. اما این تعداد هر چهار سال نصف شده و هم اکنون تنها ۶.۲۵ است. همچنین باید بدانید که علاوه بر پاداش سیستم، هر ماینر کارمزد تراکنش‌های بلاک که توسط معامله‌گران مشخص شده و رقبت ماینر به اضافه کردن تراکنش به بلاک را معین می‌کند را نیز از آن خود خواهد کرد.
چیستی و چگونگی کار استخراج ابری
استخراج ابری یا Cloud Mining روشی جایگزین برای استخراج بیت کوین به صورت شخصی است که در آن فرد به جای خرید و تهیه امکانات لازم برای انجام محاسبات دشوار و زمان‌بر بلاک چینی، به نوعی در کار استخراج شخص یا اشخاص دیگری سرمایه گذاری کرده و به ازای سرمایه خود سود دریافت می‌کند.
کلود ماینینگ شاید مناسب‌ترین نوع استخراج بیت کوین برای اشخاصی باشد که فضای یا سرمایه لازم برای راه اندازی سیستم ماینینگ شخصی خود را نداشته، اما با این حال باز هم می‌خواهند سهمی در بیزینس پررونق ماینینگ داشته باشند. این افراد می‌توانند با استفاده از تکنولوژی رایانش ابری، به استخراج ارز بپردازند.
به این شکل که شرکت‌ها، در یک سوله بزرگ که به آن مزرعه ماینینگ (Mining farm) می‌گویند، تجهیزات را آماده کرده و از آن‌ها نگهداری می‌کنند. افراد مختلف با تکنولوژی ابری می‌توانند به صورت آنلاین از این تجهیزات استفاده کرده و ارز دیجیتال ماین کنند. در عوض، شرکت ارائه‌دهنده سرویس هم از ارز استخراج شده شما، درصدی سود دریافت می‌کند.
شاید فکر کنید که تجهیزات ماینینگ به فضا و هزینۀ چندانی نیاز ندارد، که باور چندان غلطی هم نیست. اما باید به یاد داشته باشید که حالا سال‌ها از زمانی که افرادی مجهز به تجهیزات سادۀ ماینینگ شانس معقولی در بلاک چینی داشتند گذشته است و دیگر با یک GPU قوی یا پیشرفته‌ترین ماشین‌های استخراج، شانس چندانی در مقابل سرمایه‌دارانی که مثل همیشه با بوی سود پیش از همگان به این عرصۀ پررونق کشیده شده و با ردیف کامپیوتر و تجهیزات و پشتوانه‌ای میلیون دلاری در کوتاه‌ترین زمان موفق به حل پازل بلاک‌ها می‌شوند، نخواهید داشت.
با این حال این بدان معنا نیست که استخراج بیت کوین به صورت شخصی غیرممکن است یا هیچ درآمدی دربر نخواهد داشت. اما این فرایند مسلما کار روزی یکی دو ساعت نیست و باید زمان کافی در اختیار داشته باشید تا بتوانید نتایج معقولی به دست آورید.
مزایا و معایب استخراج ابری چیست؟
در هر صورت اگر استخراج بیت کوین به صورت شخصی به هر دلیل گزینۀ مناسبی به نظرتان نیاید، می‌توانید استخراج ابری را در نظر بگیرید؛ هر چند این روش هم مشکلات خود را دارد. یکی از بزرگ‌ترین مشکلاتی که ممکن است برای شما و سرمایه‌تان خطرآفرین شده و حتی از انتخاب این روش منصرف‌تان کند، دشواری انتخاب گزینه‌ای مناسب و معتمد است.
از آنجا که در روش کلاود ماینینگ یا استخراج ابری شما عملا در یک پروژۀ استخراج سرمایه‌گذاری می‌کنید، مثل هر سرمایه‌گذاری دیگری، باید شخص یا موسسه‌ای را انتخاب کنید که امنیت سرمایه و سودتان را تضمین کند. لذا اولین و مهم‌ترین قدمی که در راستای استخراج ابری باید بردارید، انتخاب سرمایه‌گذاری معتمد است. این کار با وجود گزینه‌های بسیار، ممکن است کمی سخت به نظر بیاید، اما با دانش کافی و اختصاص زمان لازم برای تحقیق و پژوهش، غیر ممکن نخواهد بود.
بگذارید فرض کنیم که پس از انجام تحقیقات کافی، گزینۀ مناسب‌تان را انتخاب کردید. قدم بعدی که باید بردارید، شبیه به خرید اشتراک از وب‌سایت‌های مختلف است؛ به این صورت که چند گزینۀ مختلف که هر کدام شرایط متفاوتی را در یک بازۀ زمانی معین و با قیمتی مشخص به شما ارائه می‌دهند. بسته به سرمایه‌ای که تصمیم دارید وقف استخراج ابری کنید، می‌توانید یکی از موارد پیشنهادی را انتخاب کرده و به سرعت تبدیل به ماینری شوید که اصلا ماین نمی‌کند!
باید توجه داشته باشید که گزینه‌های ارزان با اینکه به نظر ریسک کمتری به همراه خواهند داشت، ممکن است در بازۀ زمانی معین‌شان، سود چندانی را به همراه نیاورند و حتی طوری شود که اگر با همان مبلغ بیت کوین می‌خریدید، سود بیشتری می‌کردید (هر چند این را می‌توان در بارۀ استخراج استخری و حتی شخصی نیز گفت). همچنین هش ریت (Hash Rate) که به معنای سرعت سیستم در حل معادلات بوده و با MH/s (مگا هش بر ثانیه) یا حتی GH/s و TH/s (گیگا هش و ترا هش بر ثانیه) اندازه‌گیری می‌شود نیز یکی از عوامل مهمی‌ست که باید در نظر بگیرید. مثلا ممکن است سه قرارداد دوسالۀ ۵، ۵۰ و ۵۰۰ مگ بر ثانیه‌ای بین گزینه‌های‌تان باشد که در وب‌سایت جنسیس ماینینگ (Genesis Mining، یکی از معتبرین‌ترین ها در زمینۀ استخراج ابری) به ترتیب با قیمت ۵۷، ۵۲۵ و ۴۷۵۰ دلار عرضه می‌شوند.
باید توجه داشته باشید که تفاوت تقریبا سرسام‌آور قیمت در واقع معلول اختلاف چشمگیر سرعت است و لذا اختلاف هزینه‌ها نه تنها ضرری به شما نخواهد رساند، بلکه بعید نیست سود بسیار بیشتری را برایتان به همراه آورد. کافی‌ست یک بستۀ اینترنتی با سرعت دانلود ۵ مگ در ثانیه را مقایسه کنید با بسته‌ای که ۵۰۰ مگ بر ثانیه قدرت دانلود دارد.
در انتها …
باید بگوییم که هر کس، به راه خود. اینکه سراغ استخراج بیت کوین می‌روید یا اصلا چه روشی را به این منظور انتخاب می‌کنید، به موارد بسیاری وابسته است که قطعا فرد به فرد متغیرند. به اضافه اینکه، زمانی که پا به عرصه می‌گذارید هم می‌تواند نقش بسیار مهمی را ایفا کند. در حال حاضر بسیاری بر این عقیده‌اند که زمان سودآوری استخراج بیت کوین به انتهای خود نزدیک شده و بدون امکانات ایده‌آل، حتی ممکن است مقرون به صرفه هم نباشد. بنابراین منطقی ست که اگر می‌خواهید سودی از بازار ماینینگ ببرید، به جای تک‌روی، به یک تیم قوی بپیوندید و با انتخاب یک قرارداد استخراج ابری معقول، از هدر رفتن وقت، انرژی و شاید سرمایه‌تان جلوگیری کنید.
من سعی کردم، دید روشنی درباره کلود ماینینگ به شما بدهم. اگر سوالی داشتید، یا جایی از مطلب برایتان مبهم، حتماً در بخش نظرات مطرح کنید تا پاسخ‌تان را بدهیم.
